Trong mắt nhiều người mới tiếp cận với tâm linh, thiền thường bị nhầm tưởng là một trạng thái tĩnh lặng lạ thường, hay là một cảm giác hạnh phúc, lạc thọ cần phải chiếm hữu. Song, khi bước vào lộ trình Ngài Mahāsi cho người mới, người học sẽ khám phá ra một hệ tư tưởng khác hẳn: hành thiền không cốt để biến đổi mình thành một nhân vật khác, mà cốt để thấu hiểu bản thể một cách tường tận ngay tại đây và bây giờ.
Trong các nội dung Ngài Mahasi bài giảng, Ngài hằng nhấn mạnh một tôn chỉ cơ bản nhưng vô cùng sâu sắc: phải nhận diện rõ rệt các trạng thái của thân và tâm, ngay tại trạng thái chân thực nhất của chúng. Người tập không nên dùng sự tưởng tượng, suy diễn logic, cũng không cần cố công xây dựng những trải nghiệm khác thường. Cốt lõi chỉ nằm ở sự “ghi nhận” — một cái biết bền bỉ, chân thực và không phê phán.
Ở bước khởi đầu, phương pháp của Ngài Mahāsi là lựa chọn tối ưu vì nó mang tính khoa học, rõ nét và thuận tiện cho việc tập luyện. Thiền sinh được dắt dẫn bắt đầu từ một đối tượng vô cùng gần gũi: chính là chuyển động phồng xẹp nơi vùng bụng theo nhịp thở. Lúc bụng nhô lên, ghi nhận “phồng”; khi bụng hạ xuống, ghi nhận “xẹp”. Lối tập luyện tối giản là ở chỗ đó. Khi tâm ý rời khỏi đề mục, hãy thầm ghi chú "suy nghĩ"; nếu xuất hiện âm thanh, hãy ghi nhận trạng thái “nghe”. Đừng tự trách móc hay nảy sinh tâm lý khó chịu, sau đó nhẹ nhàng tái thiết lập sự chú ý vào đề mục chính.
Trong khuôn khổ Ngài Mahasi bài giảng, Ngài hằng nhắc nhở: việc quan sát có ý thức này, khi được thực hiện chuẩn xác và thường xuyên, sẽ dần hiển lộ bản chất vô thường, khổ và vô ngã của vạn pháp. Người mới khởi sự không bắt buộc phải nắm vững giáo lý thâm sâu từ sớm. Nếu áp dụng đúng kỹ thuật, trí năng sẽ tự khai mở theo tiến trình tự nhiên.
Điều đặc biệt quan trọng trong Ngài Mahāsi cho người mới chính là thái độ lúc tập luyện. Ngài không tán thành việc ép xác khổ hạnh, cũng không chấp nhận sự buông thả. Điều cần thiết là sự tinh tấn cân bằng, chánh niệm chừng mực, cùng lòng kiên trì không mệt mỏi. Hành trì thiền định không phải là một đường đua gay cấn, mà là quá trình quay về để trực diện quan sát mọi vận hành của thân tâm.
Không chỉ giới hạn trong lúc ngồi, Ngài Mahāsi còn hướng dẫn đưa tỉnh giác vào mọi tư thế: trong suốt các trạng thái đi, đứng, nằm hay ngồi. Lúc vận động bước đi, hãy biết là đi; khi dừng lại, hãy rõ biết là get more info đứng. Nhờ vậy, sự hành trì không bị khu biệt trong những giờ tọa thiền, mà hòa nhập và trở thành một mảnh ghép của thực tại hằng ngày.
Với những người mới tập, con đường theo Ngài Mahāsi cho người mới là một đạo lộ trung thực và chắc chắn. Không cần đến đức tin mù quáng hay những cảm giác siêu nhiên thoát tục. Chỉ đòi hỏi sự trung thực để tự quán chiếu, lòng kiên trì để tiếp bước, cùng một thái độ khiêm nhu để liễu tri những gì đang vận hành nơi chính mình. Từ những chất liệu đó, trí tuệ sẽ tự nhiên phát khởi và lớn mạnh dần.